Idy marcowe i tragiczna śmierć Cezara

Gajusz Juliusz Cezar pochodził z ubogiej rodziny patrycjuszów z rodu Juliuszów, którzy mieli zmienić przebieg wydarzeń w Republice Rzymskiej. Od dzieciństwa rozwijał się jako geniusz wojskowy, uczestnicząc w licznych kampaniach militarnych w Azji Mniejszej i na obszarze Morza Egejskiego, głównie przeciwko Królestwu Pontu pod rządami Mitrydatesa VI.

Polityczną ścieżkę Gajusza Juliusza Cezara charakteryzowało powolne awansowanie poprzez kolejne etapy kariery, ponieważ dyktator Sulla prześladował go za jego zaangażowanie w stronę optymatów. Jego pierwszym sukcesem było uzyskanie stanowiska najwyższego kapłana, co osiągnął dzięki wsparciu Gnejusza Pompejusza i Marka Krassusa, a następnie objęcie roli namiestnika w Hiszpanii.

W roku 60 p.n.e. doszło do porozumienia między Cezarem, Pompejuszem i Krassusem, znane jako pierwszy triumwirat. W 59 p.n.e. Cezar został konsulem wspólnie z Markiem Bibulusem. Niemniej jednak przez większość swojej kadencji sprawował władzę samodzielnie, ignorując sprzeciwy Bibulusa, co skutkowało jego wycofaniem się z aktywnego udziału w życiu publicznym.

Wojna domowa

Kiedy Juliusz Cezar przekraczał Rubikon, prawdopodobnie wypowiedział słowa Alea iacta est – Kości zostały rzucone. Był to moment, w którym nie miał już innego wyboru, ponieważ rezygnacja z dowództwa oznaczałaby dla niego polityczną śmierć.

Nie zrzekając się swojej pozycji zgodnie z decyzją Senatu (senatus consultum ultimum), Cezar był uznawany za wroga państwa. Wykorzystując swój wojskowy geniusz, wkroczył do Italii, zaskakując Pompejusza, który szybko zbiegł do Grecji, mobilizując swoje oddziały.

Aby legitymizować swoje działania, Cezar zwrócił się do pretora Marka Emiliusza Lepidusa o przyznanie mu tytułu dyktatora. W chaosie, jaki wówczas panował, ten tytuł został mu przyznany, co umożliwiło mu samodzielną kandydaturę na konsula.

To działanie doprowadziło do wyboru Cezara na konsula w 48 roku p.n.e. Zrezygnował z dyktatury jedenaście dni po objęciu nowej funkcji. W tym samym roku rozpoczął kampanię wojenną przeciw Pompejuszowi w Grecji, która zakończyła się zwycięstwem pod Farsalos 9 sierpnia 48 roku p.n.e.

W efekcie większość stronników republiki przeszła na stronę Cezara. Pompejusz uciekł z pola walki i schronił się w Egipcie, gdzie został zabity na rozkaz Ptolemeusza XIII. Cezar ścigał go, pokonując młodego faraona, a władzę w Egipcie przekazał Kleopatrze. Ostatecznie Juliusz Cezar pokonał swoich politycznych przeciwników, w tym Katona i synów Pompejusza.

Na początku swoich rządów, Juliusz Cezar uczcił swoje zwycięstwo triumfem i zorganizował liczne igrzyska dla ludu rzymskiego. Przeprowadził także dystrybucję zboża i ziemi dla weteranów lojalnych wobec niego oraz rozpoczął program kolonizacji w Hiszpanii. Ponadto, wprowadził kalendarz juliański jako część swoich reform.

Po pokonaniu Pompejusza, Juliuszowi Cezarowi największe uprawnienia zapewniał tytuł dyktatora. Po zwycięstwie, ponownie został mianowany dyktatorem na okres dziesięciu lat, a następnie w lutym 44 roku p.n.e. otrzymał dożywotnią władzę dyktatorską. Dodatkowo, Cezar zwiększył liczbę senatorów w senacie z sześciuset do dziewięciuset, aby wzmocnić swoje stronnictwo. Jednakże klasie senatorskiej nie podobało się autorytarne zachowanie nowego władcy, który nadużywał swoich uprawnień dla osobistych celów.

Zamach

Rzymianie byli znani ze swej przesądności oraz wiary w znaki zwiastujące przyszłe wydarzenia od bogów. Jednak Cezar nie zwracał na nie uwagi. Pewne z tych znaków przewidywały bliski koniec dyktatora. Swetoniusz opisuje odkrycie kamiennych tablic w okolicach Kapui, na których wyryta była inskrypcja zapowiadająca, że "kiedy kości Kapysa zostaną odnalezione, potomek Julii zginie z ręki swoich krewnych, a Włochy wkrótce potem zapłacą za to wielkimi klęskami".

Ponadto dzień przed planowanym posiedzeniem senatu w idy marcowe, mały ptak niosący gałązkę wawrzynu, symbolem królewskiej władzy, został według relacji rozszarpany przez inne ptaki u wejścia do kurii Pompejusza. Mimo tego, Cezar doświadczył koszmaru, w którym został zamordowany, ale Decymus Brutus przekonywał Gajusza, by stawił się na nadchodzącym posiedzeniu.

15 marca 44 roku p.n.e., w święto Marsa, znanego jako Idy marcowe, w kurii Pompejusza senatorowie otoczyli Gajusza Juliusza Cezara.

Kwintus Tyliusz Cymber jako pierwszy zaatakował, zrywając mu togę, co było sygnałem dla współspiskowców. Pierwszy cios zadał mu od tyłu Serwiliusz Kaska, po którym posypał się deszcz sztyletów. Cezar próbował bronić się swoją togą i swoim metalowym piórem. Swetoniusz podaje, że w trakcie zamachu Cezar miał powiedzieć do Marka Brutusa: Ty też, Brutusie?

Gajusz Treboniusz nie brał czynnego udziału w zamachu, ale zatrzymywał Marka Antoniusza, który próbował dostać się do drzwi kurii. Ciało Cezara zostało przeszyte dwudziestoma trzema ranami, jak stwierdził lekarz Antystiusz. Śmierć Cezara rzeczywiście pogrążyła Italię w chaosie kolejnej wojny domowej.